Artykuły naukowe
Czas czytania: 5 minut

Transfer nasienia u psów

2021/04/13

Sebastian Arlt
Dr hab., dyplomowany członek Europejskiego Kolegium Rozrodu Zwierząt (ECAR) Klinika Rozrodu Zwierząt, Wolny Uniwersytet Berliński, Niemcy

Techniki wspomaganego rozrodu (ang. "Assisted reproduction techniques", ART) zyskują coraz większe znaczenie na całym świecie. Naturalny rozród powinien jednak pozostać metodą pierwszego wyboru, ponieważ umożliwia on wykorzystanie naturalnych zachowań i zazwyczaj prowadzi do dobrych wyników.

 

Niemniej jednak ART mogą mieć znaczący wpływ na wyeliminowanie chorób związanych z rozrodem u psów, ponieważ mogą pomóc w pokonywaniu problemów selekcji naturalnej. W związku z tym powinniśmy zrezygnować z transferu nasienia w przypadku psów, które mają ogólne problemy zdrowotne, cierpią na wady dziedziczne lub wady rozwojowe charakterystyczne dla danej rasy. 

Ponadto musimy mieć świadomość, że ART mogą sprzyjać przekazywaniu genów należących do popularnych reproduktorów, które i tak produkują zbyt wiele miotów. Wskazaniem do konserwacji i transferu nasienia mogą być odległości geograficzne, odmowa krycia przez samca lub odmowa krycia ze strony suki oraz zastosowanie nasienia schłodzonego lub kriokonserwowanego.

Nasienie może być zazwyczaj pobierane ręcznie od samca poprzez stymulację ręczną, ponieważ ta technika najlepiej odpowiada naturalnym odruchom godowym. Pobrane nasienie psów może być użyte natychmiast do inseminacji (transfer świeżego nasienia) lub przechowywane i wysyłane jako nasienie schłodzone (potencjał zapładniający do dziesięciu dni) lub nasienie mrożone (potencjał zapładniający przez wiele lat). Najważniejszym czynnikiem decydującym o powodzeniu inseminacji jest określenie prawidłowego czasu owulacji, który określa się na podstawie badania ginekologicznego, cytologii pochwy oraz pomiaru stężenia progesteronu w surowicy krwi.

Głęboka inseminacja dopochwowa daje dobre wyniki przy zastosowaniu świeżego lub schłodzonego nasienia. Można stosować proste plastikowe cewniki z nadmuchiwanym balonikiem umieszczonym na końcówce cewnika lub bez niego. Do zabiegu suka powinna stać na stole. Po oczyszczeniu sromu, cewnik powinien być wprowadzony pod ostrym kątem, a następnie ostrożnie przesuwany w kierunku bardziej poziomym (zob. zdjęcie 1). Ponieważ cewniki inseminacyjne mają zazwyczaj bardzo małą średnicę, nasienie musi być wprowadzane bardzo powoli, aby uniknąć uszkodzeń wywołanych burzliwym przepływem płynu.

 

  Zdjęcie 1: Inseminacja świeżym nasieniem za pomocą cewnika

Inseminacja domaciczna jest metodą z wyboru w przypadku użycia nasienia mrożonego-rozmrożonego, ale może być również dobrym rozwiązaniem w przypadku nasienia schłodzonego lub świeżego o niskiej jakości. Inseminacja metodą przezszyjkową (TCI) wymaga większej liczby przyrządów, a także większych umiejętności. Sedacja suki zazwyczaj nie jest konieczna. Rodzaj używanego endoskopu i cewników endoskopowych zależy od preferencji lekarza weterynarii i wielkości suki. Techniki takie jak chirurgiczna inseminacja wzbudzają ostatnio pewne wątpliwości natury etycznej.

W przypadku TCI endoskop wprowadzany jest w tym samym kierunku, co cewnik do inseminacji dopochwowej. Część pochwowa szyjki macicy umiejscowiona jest 1-2 cm w kierunku doogonowym od dogłowowego ślepego zakończenia pochwy. Po uwidocznieniu otworu szyjki macicy wprowadza się do niej specjalny cewnik.

Wskaźniki powodzenia rozrodu naturalnego i transferu świeżego nasienia mogą wynosić około 80% ciąż, jeśli pies i suka są zdrowe, wykazują prawidłowe zachowania godowe, mają dobrą jakość nasienia i zdrowe narządy płciowe oraz jeśli idealnie określono czas krycia. Inseminacja nasieniem schłodzonym może prowadzić do 75-80% przypadków zakończonych sukcesem, podczas gdy inseminacja nasieniem mrożonym może prowadzić do miotów w 65-75% przypadków.


Piśmiennictwo:
  1. Kutzler, M. (2005): Semen collection in the dog. Theriogenology64: 747-754
  2. Rijsellare, T. et al (2004). Sperm distribution in the genital tract of the bitch following artificial insemination in relation to the time of ovulation. Reproduction 128, 801-811
  3. Romagnoli, S.; Lopate, C. (2014): Transcervical Artificial Insemination in Dogs and Cats: Review of the Technique and Practical Aspects. Reprod Dom Anim