Kastracja chirurgiczna a choroby związane z LH u psów
Michelle Anne Kutzler
Dr n. wet., MBA, lekarz weterynarii, dyplomowany członek Amerykańskiego Kolegium Teriogenologii, Uniwersytet Stanu Oregon w Corvallis, Oregon, USA
Kastracja chirurgiczna jest stosowana w celu ograniczenia nadmiernej liczebności niechcianych psów oraz wyeliminowania ryzyka wystąpienia raka gruczołu mlekowego i przerostu gruczołu krokowego/zakażenia u psów domowych. Pomimo tych korzyści kastracja chirurgiczna wiąże się z kilkoma długoterminowymi problemami zdrowotnymi 1.
U psów niekastrowanych podwzgórze wydziela hormon uwalniający gonadotropinę (GnRH), co stymuluje przednią część przysadki mózgowej do uwalniania hormonu luteinizującego (LH). LH następnie stymuluje wydzielanie hormonów płciowych (np. testosteronu, estrogenu), które w wyniku ujemnego sprzężenia zwrotnego zmniejszają wydzielanie LH. U kastrowanego psa nie występuje jednak ujemne sprzężenie zwrotne, co powoduje, że stężenie LH jest nawet 30-krotnie wyższe niż u psów niekastrowanych. Receptory dla receptorów LH (LHR) są obecne w mózgu, przewodzie pokarmowym, nadnerczach, tarczycy, trzustce, skórze, pęcherzu moczowym, stawach biodrowych i kolanowych, limfocytach, oku i śledzionie oraz w drogach rodnych.
Kastracja zwiększa niepohamowany apetyt, co prowadzi do przyrostu masy ciała. Wykazano, że stymulacja LHR w przewodzie pokarmowym zwiększa uwalnianie cholecystokininy i glukagonu, co zmniejsza uczucie sytości. Dodatkowo stymulacja LHR jąder brzuszno-przyśrodkowych podwzgórza powoduje hiperfagię[1]. Obniżenie LH u kastrowanych psów może spowodować przywrócenie prawidłowego apetytu.
Niedoczynność tarczycy jest częstym zaburzeniem endokrynologicznym i występuje o 30% częściej u psów kastrowanych niż u niekastrowanych. Receptory LH ulegają ekspresji w tarczycy psów w kolokalizacji z receptorami dla hormonu tyreotropowego (TSH)[2]. Ciągła aktywacja LHR może zaburzać wydzielanie TSH, prowadząc do niedoczynności tarczycy. Zmniejszenie stężenia LH u kastrowanych psów może przywrócić prawidłową czynność tarczycy.
Częstość występowania dysplazji stawów biodrowych oraz naderwania więzadła krzyżowego przedniego wzrasta 1,5-2 razy u psów kastrowanych w porównaniu do niekastrowanych. W tkankach tych obecne są receptory LH, a ciągła aktywacja LHR może zwiększać wiotkość stawów poprzez uwalnianie tlenku azotu[3]. Zmniejszenie stężenia LH u kastrowanych psów może poprawić stabilność stawów.
Zespół zaburzeń poznawczych (CDS) jest schorzeniem neurodegeneracyjnym występującym u starszych psów. Kastracja znacząco zwiększa ryzyko pojawienia się i progresji CDS. Podwyższone stężenie LH zwiększa tworzenie się blaszek beta-amyloidowych w mózgu, co jest częścią patogenezy CDS[4]. Obniżenie stężenia LH u kastrowanych psów może zapobiec lub spowolnić postęp CDS.
Po zabiegu kastracji wzrasta także ryzyko pojawienia się wielu różnych nowotworów złośliwych. U kastrowanych psów prawdopodobieństwo rozwoju mięsaka kościopochodnego jest 1,3-2,0 razy większe niż u psów niekastrowanych. Prawdopodobieństwo rozwoju chłoniaka u kastrowanych samców jest 3 razy większe niż u niekastrowanych osobników. Kastrowane suki są 2 razy bardziej podatne na wystąpienie naczyniakomięsaka śledziony i 5 razy bardziej narażone na rozwój naczyniakomięsaka serca niż suki niekastrowane. Receptory LH ulegają ekspresji w komórkach nowotworowych, a badania na izolowanych komórkach chłoniaka u psów wykazały, że LH stymuluje proliferację komórek[5]. Obniżenie poziomu LH u kastrowanych psów może zmniejszyć zwiększone ryzyko zachorowania na nowotwory złośliwe i wydłużyć czas przeżycia u psów już dotkniętych chorobą nowotworową.
Ważne jest, aby lekarze weterynarii podczas omawiania z klientami zabiegu chirurgicznej kastracji wyjaśniali ryzyko rozwoju tych chorób u psów.
1 - Ponieważ Emmanuelle Titeux, Wojciech Niżański i Kurt G.M. De Cramer piszą odpowiednio o kwestiach behawioralnych, chorobach prostaty i nietrzymaniu moczu, pominięto te problemy w niniejszym opracowaniu.
Piśmiennictwo:
- Daniel JA, Foradori CD, Whitlock BK et al. Hypothalamic integration of nutrient status and reproduction in the sheep. Reprod Domest Anim 2013;48(Suppl 1):44–52.
- Zwida K, Kutzler M. Luteinizing hormone receptor is immunoexpressed within the canine thyroid. Clin Theriogenology 2019;11:23– 29.
- Kiefel C, Kutzler MA. Luteinizing hormone receptor expression in canine anterior cruciate and femoral head ligaments. In: Proceedings of the International Symposium on Canine and Feline Reproduction. Paris, France, 2016.
- Casadesus G, Milliken EL, Webber KM et al. Increases in luteinizing hormone are associated with declines in cognitive performance. Mol Cell Endocrinol 2007;269:107–111.
- Ettinger A, Gust S, Kutzler MA. Luteinizing hormone receptor expression by nonneoplastic and neoplastic canine lymphocytes. Am J Vet Res 2019; 80:572–577.
